Mobbing: Czy pracownicy mogą mobbować szefa?

Mobbing w miejscu pracy: czy pracownicy mogą mobbować swojego szefa?

Mobbing w miejscu pracy to problem, który dotyczy nie tylko szeregowych pracowników, ale także szefów. Często uważa się, że to szefowie są sprawcami mobbingu, ale może się zdarzyć, że to właśnie oni stają się ofiarą dręczenia ze strony swoich podwładnych. Co w przypadku szefów, których zadaniem jest prowadzenie zespołu, może być szczególnie trudne.

W przypadku mobbingu szefa przez pracowników, pracownicy mogą stosować różne formy, takie jak: ignorowanie jego poleceń, krytykowanie go w obecności innych, szkalowanie jego reputacji oraz pomówienia, izolowanie go z zespołu, a nawet stosowanie przemocy psychicznej lub werbalnej.

Dlaczego szefowie padają ofiarą mobbingu?

Przyczyny mobbingu szefa przez pracowników mogą być różne. Najczęściej wynikają z napięć w zespole lub z powodu ich stylu pracy i zarządzania, które są niezgodne z oczekiwaniami pracowników. Szefowie padają także ofiarą lęków, czy braku zrozumienia istotnych decyzji ze strony pracowników, ale niejednokrotnie także zwykłej zazdrości czy zawiści.

Niezależnie od przyczyn, mobbing szefa przez pracowników może prowadzić do poważnych konsekwencji dla samego szefa, dla całego zespołu i firmy. Mobbing prowadzi bowiem do pogorszenia klimatu w pracy, spadku efektywności zespołu oraz negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne szefa, co w skrajnych przypadkach, może prowadzić do dymisji szefa i mieć potężne negatywne konsekwencje dla firmy.

Jakie są konsekwencje mobbingu dla szefów?

Doświadczenie mobbingu przez szefa może mieć poważne konsekwencje. 

Po pierwsze, może to prowadzić do utraty autorytetu i zaufania w oczach przełożonych, współpracowników oraz pozostałych członków zespołu, co z kolei może wpłynąć na ich motywację do pracy i skuteczność w wykonywaniu obowiązków. 

Po drugie, szefowie, którzy padli ofiarą mobbingu, mogą doświadczyć negatywnych skutków zdrowotnych, takich jak stres, depresja, problemy z zaśnięciem, a nawet choroby fizyczne. Ponadto, doświadczenie mobbingu może prowadzić do poczucia osamotnienia i izolacji, co utrudnia podejmowanie skutecznych działań w celu rozwiązania problemu.

Jak rozpoznać mobbing wobec szefa?

Jeśli podejrzewasz, że szef jest ofiarą mobbingu przez pracowników, ważne jest, aby działać. 

Rozpoznanie mobbingu szefa przez pracowników może być trudne, ponieważ pracownicy mogą starać się ukryć swoje działania przed szefem i pozostałymi członkami zespołu. W niektórych przypadkach ich działania mogą także przybrać charakter zorganizowany, a do grupy osób aktywnie zaangażowanych w działania przeciwko szefowi mogą być dopuszczane wyłącznie osoby “wtajemniczone”, które zostają natychmiast zobowiązane do dochowania tajemnicy. W przeciwnym razie grozi im stygmatyzacja i ostracyzm.

Pracownicy nie zaangażowani w mobbing mogą stanąć przed dylematem, czy powinni “mieszać się w nie swoje sprawy” lub z obawy przed odrzuceniem przez współpracowników zaangażowanych w mobbing pozostać biernymi. To błąd, ponieważ przeciwdziałanie mobbingowi wobec szefa jest w interesie każdego indywidualnego członka zespołu spoza “kręgu wtajemniczonych”. Przede wszystkim ze względu na fakt, iż negatywne konsekwencje mobbingu, o których wspomniałam wyżej, dotyczą także zespołu.   

Jeśli więc zauważysz, że Twój szef jest szkalowany przez członków zespołu, a on sam wykazuje niepokój, frustrację lub brak motywacji, może to być oznaką mobbingu i powinieneś/powinnaś podjąć kroki. 

Jak radzić sobie z mobbingiem wobec szefa?

Jeśli podejrzewasz, że szef jest ofiarą mobbingu przez pracowników, ważne jest, aby nie zwlekać i działać szybko. Oto kilka kroków, które mogą pomóc w rozwiązaniu problemu mobbingu wobec szefa:

Zgłoś problem 

Jeżeli zauważysz, że szef jest ofiarą mobbingu, zgłoś problem przełożonemu lub specjaliście ds. HR. Warto zwrócić uwagę na konkretne zachowania, które mogą wskazywać na mobbing, a także na to, kto jest zaangażowany w działania mobbingowe.

Zbierz dowody 

Gdy podejrzewasz, że szef jest ofiarą mobbingu, warto zbierać dowody na działania mobbingowe. Może to pomóc w udokumentowaniu przypadków mobbingu i udowodnieniu, że mobbing ma miejsce.

Porozmawiaj z pozostałymi członkami zespołu

Jeśli zauważasz, że jakiś pracownik lub grupa pracowników szkaluje i pomawia Twojego przełożonego warto porozmawiać z pozostałymi pracownikami i dowiedzieć się, co się dzieje w zespole, a także zastanowić się wspólnie, jakie interesy mają być chronione poprzez stosowanie mobbingu.

Zapewnij wsparcie szefowi

W sytuacji, gdy szef jest ofiarą mobbingu, ważne jest, aby zapewnić mu wsparcie i ochronę. Pracownikom, którzy dopuszczają się mobbingu, należy wyjaśnić, że takie zachowanie jest nieakceptowalne i grozi poważnymi konsekwencjami.

Jak radzić sobie z mobbingiem, jako mobbowany szef?

Jako szef często reprezentujesz interesy, które z różnych przyczyn mogą nie pasować wszystkim pracownikom. W skrajnych przypadkach mogą oni posunąć się do mobbingu wobec Ciebie, dodatkowo zarzucając mobbing Tobie. Staw temu czoła i nie pozwól się “usmażyć”. Jeśli podejrzewasz, że padłeś ofiarą mobbingu, ważne jest, aby jak najszybciej podjąć działania. Oto kilka kroków, które mogą pomóc:

Działaj natychmiast

To naturalne, że będziesz odrzucać od siebie myśl, że “Twoi ludzie” mogli posunąć się do czegoś tak paskudnego i nie będzie pasować Ci “rola ofiary”, ale nie czekaj i podejmuj działania natychmiast. Zorganizowany mobbing jest jak zaraza. Problem trzeba rozwiązać szybko, zanim doprowadzi Cię do rozstroju zdrowia i nie będziesz mieć już siły na podjęcie działań, przyglądając się tylko, jak zacznie drenować energię całego zespołu.

Skorzystaj z dostępnych narzędzi 

W wielu firmach istnieją procedury, które regulują sposób postępowania w przypadku mobbingu. Sprawdź, czy twoja firma posiada takie procedury i jakie kroki powinno się podjąć w przypadku mobbingu.

Zwróć się o pomoc 

Ważne jest, aby nie czuć się osamotnionym i szukać wsparcia w swoim otoczeniu. Możesz porozmawiać ze swoim szefem lub specjalistami ds. HR w odpowiedniej randze, którzy pomogą Ci znaleźć rozwiązanie.

Dokładnie opisz sytuację

Choć może to okazać się dla Ciebie trudne emocjonalnie i psychicznie lub możesz być pochłonięta/-y bieżącymi sprawami biznesowymi, poświęć czas i w spokoju przyjrzyj się tej sytuacji. Przygotuj szczegółowy opis sytuacji i zanotuj wszystkie przypadki mobbingu, które zauważyłaś/-eś. Taki dokument może pomóc w rozwiązaniu problemu.

Szukaj rozwiązania i działaj transparentnie

Współpracuj z działem HR, w celu znalezienia sposobu na zapobieżenie dalszemu mobbingowi. Ustal plan działania, oczekując pełnej jawności i transparentności procesu. Takie podejście, nie tylko ukróci możliwości mataczenia przez zaangażowanych w mobbing pracowników, a także będzie sprzyjać przywróceniu właściwych relacji między członkami zespołu. Dzięki temu, że każdy ma dostęp do informacji i może wnieść swoje uwagi, zwiększa się poczucie odpowiedzialności i zaufania, co sprzyja budowaniu pozytywnych relacji.

Mów otwarcie

W przypadku mobbingu ważne jest, aby mówić otwarcie o swoich problemach. Nie bój się otwartej rozmowy z pracownikami. Może to pomóc w rozwiązaniu problemu i przeciwdziałaniu dalszemu mobbingowi. 

Jak firmy mogą chronić szefów przed mobbingiem ze strony pracowników?

Mobbing to problem, który może dotknąć każdego pracownika, bez względu na jego pozycję w firmie, w tym również szefów. Aby chronić szefów przed mobbingiem ze strony pracowników, firma powinna stosować się do określonych zasad postępowania, takich jak:

Jasne wartości i zasady postępowania

Firma powinna wypracować jasne wartości i zasady postępowania, które powinny być przestrzegane przez wszystkich pracowników. To ważne, aby wszystkim było jasne, czego oczekuje się od pracowników i jakie zachowania są niedopuszczalne.

Szkolenia antymobbingowe

Szkolenia dla pracowników dotyczące problemu mobbingu także w ujęciu mobbingu wobec szefa: jego skutków oraz konsekwencji prawno-organizacyjnych. Szkolenia takie pomogą pracownikom zwiększyć świadomość pracowników na temat problemu mobbingu i pokazać, jakie zachowania są nieodpowiednie. Pokażą także pracownikom, iż pracodawca przewidział taką formę mobbingu i zamierza chronić każdego pracownika- niezależnie od pozycji zajmowanej w firmie. 

Kultura otwartej komunikacji 

W firmie powinna panować kultura otwartej i szczerej komunikacji. Pracownicy powinni wiedzieć, że wszelkie nękanie, bezpodstawne oszczerstwa oraz próby dyskredytacji szefa będą konfrontowane, a pracodawca zapewni w pełni transparentny proces ochrony jego dobrego imienia. 

Szybkie reakcje

Firma powinna mieć ustalone procedury reagowania na sytuacje mobbingowe. Szybkie reagowanie na sygnały o problemach ze strony pracowników jest kluczowe. Dzięki temu można przerwać proces mobbingu we wczesnym etapie i pomóc ofierze.

Przykład z góry

Szefowie powinni stanowić przykład dla innych pracowników. Dlatego muszą być szczególnie ostrożni w swoich działaniach, aby samemu nie dawać przykładu negatywnego zachowania.

Powyższe działania mogą pomóc w zapobieżeniu problemowi mobbingu i stworzeniu zdrowej atmosfery pracy, w której wszyscy czują się szanowani i bezpieczni.

Jak się zorientować, że to szef jest mobbowany a nie odwrotnie?

Najczęściej zakłada się, że to pracownicy są mobbowani przez szefa, a nie odwrotnie. 

Pracownicy zgłaszają więcej przypadków mobbingu niż szefowie. Według raportu Głównego Inspektoratu Pracy w Polsce, w 2020 roku pracownicy zgłosili 4217 przypadków mobbingu, podczas gdy szefowie zgłosili tylko 29 takich przypadków.

Rozpoznanie, czy szef jest ofiarą mobbingu, a nie sprawcą, może być trudne z co najmniej kilku powodów.

Szefowie, ze względu na ich pozycję w firmie, rzadko decydują się ujawnić swoje doświadczenia. Niektórzy mogą także obawiać się, że zgłoszenie przypadku mobbingu ze strony swojego zespołu może wpłynąć na ich reputację lub karierę.

Często w firmach zakłada się, że wyłącznie pracownicy niższego szczebla mogą być ofiarami mobbingu i nie zapewniają odpowiedniego wsparcia dla szefów, którzy padli ofiarą mobbingu. W takiej sytuacji, szefowie mogą czuć się osamotnieni i niezrozumiani, co utrudnia im poradzenie sobie z negatywnymi skutkami mobbingu.

Dodatkowo, szefowie często uważają, że ujawnienie faktu, że byli ofiarą mobbingu, wpłynie negatywnie na ich wizerunek na rynku pracy oraz w oczach pozostałych członków zespołu, którzy mogą stracić zaufanie oraz szacunek do swojego przełożonego. Jednocześnie, mogą obawiać się ujawnienienia faktu, że byli ofiarą mobbingu, ponieważ pracodawca uzna ich za słabych i niezdolnych do kierowania zespołem. W kulturze pracy panuje bowiem przekonanie, że szefowie powinni być silni wobec trudności, włącznie z mobbingiem. Z tego powodu, szefowie mogą wstydzić się przyznać, że byli ofiarą mobbingu, ponieważ uważają, że będzie to oznaka ich słabości i niepowodzenia.

Warto jednak pamiętać, że szefowie, tak jak wszyscy inni pracownicy, są ludźmi i również mogą być ofiarą mobbingu. Szefowie nie powinni czuć się winni ani słabi, jeśli zostali ofiarą mobbingu i powinni mieć takie same prawa do ochrony, jak wszyscy inni pracownicy natomiast firma powinna zapewnić im pomoc w rozwiązaniu problemu. Dlatego tak ważne jest, aby szefowie nie wstydzili się szukać pomocy i mogli odnależć wsparcie u pracodawcy w przypadku mobbingu.

Jak rozpoznać mobbing wobec szefa?

Poniżej przedstawiam kilka wskazówek, które mogą pomóc w zidentyfikowaniu, czy to szef jest ofiarą mobbingu:

Obserwuj zachowanie szefa 

Zwróć uwagę na zmiany w zachowaniu szefa, takie jak nagłe wycofanie się z interakcji z pracownikami, unikanie rozmów, zwiększenie czasu spędzonego w pracy, wyraźny spadek motywacji czy zmniejszenie skuteczności w wykonywaniu swoich obowiązków.

Zadaj pytania 

Jeśli masz wątpliwości, możesz zadać szefowi pytania, które pozwolą ci zrozumieć, co dzieje się w jego życiu zawodowym i prywatnym. Możesz spytać, czy ma trudności w pracy, czy odczuwa presję ze strony pracowników.

Bądź czujny i sprawdź fakty

Pracownicy aktywnie zaangażowani w mobbowanie szefa będą za wszelką cenę starać się maskować swoje zachowanie, aby uniknąć negatywnych konsekwencji swoich działań. Mogą więc sami pomówić szefa o mobbing. Pamiętaj, że złodziej najgłośniej krzyczy: “łapać złodzieja!”. 

Jeśli podejrzewasz, że szef jest ofiarą mobbingu, warto sprawdzić fakty- jakie istotne decyzje były ostatnio podejmowane, których mogą chcieć uniknąć zaangażowani w mobbing pracownicy, co zyskają na osłabieniu pozycji swojego szefa, jakie mogą być ich obawy, przejrzyj dokumentację, taką jak e-maile, przyznane premie czy oceny roczne.

Zwróć uwagę na to, co mówią inni pracownicy

Często inni pracownicy będą wiedzieć, co się dzieje w zespole, dlatego warto rozmawiać z nimi, aby poznać ich punkt widzenia i zrozumieć sedno sprawy.

Skorzystaj z pomocy zewnętrznej 

Jeżeli sprawa jest trudna lub złożona, warto skorzystać z pomocy wykwalifikowanej firmy zewnętrznej zajmującej się sprawami związanymi z mobbingiem. 

Rozpoznanie, czy szef jest ofiarą mobbingu, a nie sprawcą, może być trudne, ponieważ osoby zaangażowane w mobbing starają się ukryć swoje zachowanie. Dzięki powyższym krokom można zidentyfikować problem i podjąć działania, aby pomóc szefowi, który jest ofiarą mobbingu.

Podsumowanie

W 2020 roku sądy wydały 127 wyroków w sprawach dotyczących mobbingu, w tym 100 wyroków skazujących sprawców mobbingu. Ta liczba jest znacznie mniejsza niż liczba 4217 zgłoszeń przypadków mobbingu. Oznacza to, że tylko niewielka część przypadków mobbingu zgłaszanych przez pracowników trafia do sądu i kończy się wyrokiem skazującym dla sprawcy.

Istnieje wiele przyczyn tego zjawiska, w tym brak zrozumienia ze strony pracowników istoty mobbingu. Pracownicy nie zawsze mają świadomość, czym jest mobbing i błędnie interpretują jako mobbing zachowania szefa, które są zwykłym zarządzaniem, ponieważ nie mają wystarczającej wiedzy na ten temat, a w najgorszym przypadku działają świadomie w złej wierze, aby zaszkodzić swojemu szefowi i nie dopuścić do niekorzystnych dla siebie rozstrzygnięć.

Dodatkowo pracownicy w rolach menedżerskich mogą unikać zgłaszania przypadków mobbingu ze strony pracowników z obawy przed negatywnymi konsekwencjami dla ich kariery, a także częściej niż szeregowi pracownicy ulegają namowom rozstrzygnięcia kwestii na poziomie organizacji.

W każdym przypadku ważne jest, aby ofiary mobbingu były odpowiednio chronione i otrzymały wsparcie, niezależnie od wyniku sprawy sądowej. Mobbing w miejscu pracy to problem, który może dotknąć każdego pracownika, niezależnie od jego pozycji. Dla szefów, którzy stają się ofiarą mobbingu, doświadczenie to może być szczególnie trudne, ponieważ wpływa na ich autorytet i zaufanie pracowników. 

Mobbing szefa przez pracowników może prowadzić do poważnych konsekwencji dla niego samego, dla zespołu i dla firmy jako całości, Dlatego też ważne jest, aby pracodawcy zapewnili odpowiednie procedury wewnętrzne i środki prewencyjne w celu zapobiegania mobbingowi w miejscu pracy, a także aby pracownicy byli świadomi swoich praw i wiedzieli, jak zgłaszać przypadki mobbingu.

Więcej na ten temat możesz posłuchać w podkaście mec. Elżbiety Niezgódki: https://open.spotify.com/show/6mlDdyQp2Q4qQKyczZ92CI?si=c73b9708df574067