Kompetencje niezbędne na nowe wyzwania

“Obyś żył w ciekawych czasach” – to stare chińskie przekleństwo, ale dziś mało kto wśród liderów biznesu i polityki wątpi, że właśnie w takich czasach przyszło nam żyć. Jesteśmy świadkami i uczestnikami Czwartej Rewolucji przemysłowej, znanej jako rewolucja technologiczna. Ma ona równie transformacyjny wpływ na nasze życie i gospodarkę jak jej poprzedniczki. W kontekście tej rewolucji, kluczowe stają się nowe kompetencje, które pozwalają pracownikom i organizacjom sprostać wyzwaniom i wykorzystać nowe możliwości.

Każda z wcześniejszych rewolucji przemysłowych tworzyła nowe miejsca pracy, zmieniała modele konsumpcyjne i zwiększała efektywność gospodarki. Czwarta Rewolucja technologiczna nie jest wyjątkiem. Automatyzacja i cyfryzacja otwierają nowe możliwości w różnych sektorach, od produkcji przez usługi po administrację. Jednak, jak każda rewolucja, niesie ze sobą również wyzwania. Tradycyjne miejsca pracy, oparte często na powtarzalnej i manualnej pracy zanikają, a w ich miejsce pojawiają się nowe, wymagające od pracowników zupełnie innych kompetencji i umiejętności.

Nowe ramy myślenia: Świat VUCA i BANI

Czwarta Rewolucja odbywa się w kontekście świata VUCA (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity) oraz BANI (Brittle, Anxious, Nonlinear, Incomprehensible). Te akronimy odzwierciedlają współczesną rzeczywistość charakteryzującą się niestabilnością, niepewnością, złożonością i niejednoznacznością, a także kruchością, lękiem, nieliniowością i niezrozumiałością. W takim świecie tradycyjne metody zarządzania i przywództwa tracą na skuteczności.

Od ponad 30 lat świat VUCA definiował dynamicznie zmieniające się otoczenie biznesowe. Jednak wydarzenia ostatnich lat, takie jak pandemia COVID-19, wymusiły ewolucję tego pojęcia, prowadząc do powstania koncepcji BANI.

Co znaczy BANI? 

Akronim BANI odnosi się do świata: 

• kruchego (brittle) wyrazem czego jest niestabilność gospodarki, systemów politycznych i środowiska.
• Niespokojnego (anxious) z nadmiarem bodźców i informacji prowadzących do niepokoju.
• Nieliniowego (nonlinear), gdzie wydarzenia mają trudny do przewidzenia charakter.
• Niezrozumiałego (incomprehensible), w którym coraz trudniej jest logicznie uzasadniać i argumentować różne zjawiska. To sprawia, że wiele rzeczy i wydarzeń traci sens, a nam brakuje sprawdzonych schematów i zasobów.

Nie przepadam za modnymi koncepcjami i chwytliwymi akronimami, ale doceniam ich przydatność w opisywaniu naszej rzeczywistości. Te ramy pomagają tworzyć struktury i rozwiązania, które mogą ułatwić zrozumienie dynamicznie zmieniającego się otoczenia, radzenie sobie z codziennymi wyzwaniami oraz przygotowanie się na przyszłość. Trudno jest nam bowiem dziś znaleźć schematy, które dają jasne odpowiedzi na pytania dotyczące świata, życia i biznesu.

Reskilling & Upskilling: Istotny element budowania przewagi konkurencyjnej

Ostatnie trzy lata były pełne wyzwań, wynikających z połączenia zdrowotnych, ekonomicznych i geopolitycznych turbulencji oraz narastających nacisków społecznych i środowiskowych. Te przyspieszające zmiany wpływają na rynki pracy, kształtując popyt na zawody i umiejętności przyszłości. Czwarta Rewolucja przemysłowa przekształca oczekiwania pracowników i konsumentów, stymulując zapotrzebowanie na nowe zawody i kompetencje.

Według raportu Future of Jobs (World Economic Forum, 2023), przewiduje się, że w ciągu najbliższych pięciu lat zniknie 83 miliony miejsc pracy, a jednocześnie powstanie 69 milionów nowych. To prowadzi do strukturalnej zmiany na rynku pracy, obejmującej 152 miliony miejsc pracy, czyli 23% z 673 milionów pracowników uwzględnionych w badaniach. Ostatecznie oznacza to redukcję zatrudnienia o 14 milionów miejsc pracy, czyli 2%.

Firmy prognozują, że w ciągu najbliższych pięciu lat 44% umiejętności pracowników ulegnie znaczącej zmianie. Większość respondentów uważa, że głównym czynnikiem napędzającym transformację branż będzie przyjęcie nowoczesnych technologii. Ta ewolucja wpłynie na pełne spektrum umiejętności – od wiedzy technicznej po zdolności adaptacyjne, a także postawy i podejście do pracy. W obliczu tych zmian, biznes musi inwestować w rozwój kompetencji swoich pracowników. Istotnymi elementami strategii organizacji stają się reskilling, czyli przekwalifikowanie, oraz upskilling, czyli podnoszenie kwalifikacji. 

Formułowanie skutecznych strategii reskilling i upskilling na najbliższe pięć lat jest niezbędne do maksymalizacji wyników biznesowych. Już dziś firmy postrzegają luki kompetencyjne na lokalnym rynku pracy jako główną przeszkodę w osiąganiu transformacji branżowej, a inwestowanie w naukę i szkolenia w miejscu pracy jako najbardziej obiecującą strategię osiągnięcia celów biznesowych. W kontekście globalnych przemian, inwestowanie w reskilling i upskilling staje się nie tylko strategią przetrwania. Stanowią one również kluczowy element budowania przewagi konkurencyjnej. To właśnie w zdolności do szybkiego przystosowywania się do nowych realiów tkwi potencjał przyszłego sukcesu organizacji.

Nowe Kompetencje: Klucz do Sukcesu w Dynamicznie Zmieniającym się Świecie

Współczesne rynki pracy wymagają od pracowników nie tylko technicznych umiejętności, ale także zdolności interpersonalnych i kognitywnych. Wśród najważniejszych kompetencji przyszłości wymienia się empatię, aktywne słuchanie, zdolności przywódcze oraz wpływ społeczny (Future of Jobs, 2023). Umiejętności zarządcze, angażowania i zdolności fizyczne są oceniane jako mniej istotne w porównaniu do umiejętności poznawczych, samoświadomości oraz pracy zespołowej.